Kauli mbiu ya “No Reform, No Election” imekuwa mada yenye mvutano mkubwa katika siasa za Tanzania, hasa kuelekea uchaguzi mkuu wa mwaka 2025. Msimamo huu umetajwa na viongozi wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (CHADEMA), wakisisitiza kuwa hawatashiriki uchaguzi iwapo hakutakuwa na mabadiliko makubwa ya mfumo wa uchaguzi. Wanadai kuwa sheria za sasa zinakipa Chama Cha Mapinduzi (CCM) upendeleo mkubwa, hivyo wanataka marekebisho ya katiba, sheria za uchaguzi, na uhuru wa tume ya uchaguzi ili kuhakikisha uwazi na haki katika mchakato wa kisiasa.
Katika mjadala huu, baadhi ya wabunge wa CCM wamepinga vikali kauli mbiu hiyo, wakisema kuwa uchaguzi utafanyika kama ulivyopangwa bila kujali kampeni ya upinzani. Katibu wa Itikadi, Uenezi na Mafunzo wa CCM, Amos Makalla, alieleza kuwa kampeni hiyo ni ya kujifurahisha tu na haiwezi kuzuia uchaguzi. Alisisitiza kuwa hata kama wafuasi wa CHADEMA wataendelea kuandika ujumbe huo mitandaoni, uchaguzi hautaahirishwa. Viongozi wengine wa CCM wamewataka wananchi kuwakataa wagombea wanaotumia kampeni za mgawanyiko wa kidini au kikabila, wakihimiza mshikamano na amani katika uchaguzi ujao.
Mjadala huu umeibua mgawanyiko ndani ya CHADEMA, ambapo kundi la wanachama wanaojiita G-55 limejitokeza kupinga msimamo wa “No Reform, No Election”. Wanachama hawa wanataka chama kishiriki uchaguzi badala ya kususia, wakisema kuwa njia bora ya kuleta mabadiliko ni kushiriki katika mchakato wa kisiasa na kushinda kwa njia ya kura. Mgawanyiko huu unaleta changamoto kwa CHADEMA, kwani baadhi ya wanachama wanaamini kuwa kususia uchaguzi kutakidhoofisha chama na kupunguza ushawishi wake kwa wapiga kura.
Kwa upande mwingine, wafuasi wa CHADEMA wanaounga mkono msimamo wa “No Reform, No Election” wanasisitiza kuwa bila mabadiliko ya msingi, uchaguzi hautakuwa wa haki. Wanadai kuwa marekebisho yaliyofanywa hadi sasa ni ya juu juu na hayatoshi kuleta uwazi wa kutosha katika uchaguzi. Wanataka tume huru ya uchaguzi, uhuru wa vyombo vya habari, na uhuru wa vyama vya siasa ili kuhakikisha kuwa uchaguzi unafanyika kwa misingi ya haki na demokrasia.
Mjadala huu unaendelea kushika kasi katika majukwaa ya kisiasa na mitandao ya kijamii, huku pande zote zikitoa hoja zao kwa nguvu. CCM inaendelea kusisitiza kuwa uchaguzi utafanyika kama kawaida, huku CHADEMA ikiweka shinikizo kwa serikali kufanya mabadiliko makubwa kabla ya uchaguzi. Ikiwa msimamo wa “No Reform, No Election” utaendelea kushikiliwa na CHADEMA, kuna uwezekano wa kushuhudia mabadiliko makubwa katika siasa za Tanzania, hasa kwa upande wa upinzani.